آیا قند و شکر اعتیاد آور است؟

مواد قندی و شیرین در بدن چه کارهایی انجام می دهند؟ آیا این مواد اعتیاد آور هستند؟

برای کسانی که لذت مصرف شکر و مواد شیرین را نمی توانند کنار بگذارند، چه راه حلی می توان داشت؟

در ابتدا بهتر است بدانیم که در داخل شکر و شیرینی جات موادی به نام کربوهیدرات وجود دارد که یکی از وظایف این مواد تامین انرژی بدن و طبیعتا حفظ بقا می باشد.

کربوهیدرات به 2 شکل می باشند

دو نوع کربوهیدرات وجود دارد، کربوهیدرات ساده و کربوهیدرات پیچیده. تفاوت این دو در آن است که کربوهیدرات های ساده سریعا جذب خون می شوند و قند خون را بالا می برند ولی کربوهیدرات های پیچیده در مرحله اول نیاز به شکسته شدن و هضم دارند تا جذب خون بشوند.

کربوهیدرات های ساده کدامند؟

قند و شکر ، نوشابه ها ، قند موجود در شیر و لبنیات و قند موجود در تنقلات شیرین از این دسته می باشند.

کربوهیدرات های پیچیده کدامند؟

برنج ، نان ، آرد و ماکارونی در این دسته می باشند.

این مواد چه مشکلی می توانند ایجاد کنند؟

زمانی که افراد کربوهیدرات یا مواد قندی مصرف می کنند، در خون میزان قند بالا رفته و سبب ترشح هورمون انسولین می شود. انسولین هورمونی است که یکی از وظایف آن تحویل دادن قند از خون به سلول های بدن برای استفاده سلول می باشد.

زمانی که فرد مواد قندی، زیاد مصرف کند قند خون ناگهانی افزایش می یابد و موجب افزایش ناگهانی انسولین نیز می شود که این امر سبب می شود تا انسولین سریعا قندها را تحویل سلول ها داده و در یک مدت کوتاه دوباره فرد احساس نیاز به قند بیشتری بکند و دوباره سراغ تنقلات برود و چاقی، دیابت و در پی آن مشکلات و بیماری های عدیده دیگر را آماده هجوم به بدن خود کند.

بهتر است برای اطلاعات بیشتر و توضیح کامل در این مورد، مطلب “شاخص قند خون” را بخوانید.

اما سوال اینجاست که این مواد اعتیاد آور است؟

اعتیاد به موادغذایی یک وضعیت چند بعدی می باشد که نیازمند توجه به مسائل روانی، دارویی و اجتماعی است و بهتر است ما این موقعیت را با نام وابستگی غذایی معرفی کنیم، زیرا اعتیاد شامل مواردی است که وابستگی به غذا در حال حاضر با اعتیاد متفاوت است. طبق مطالعات انجام شده شیوع این مشکل در افراد چاق یا با اضافه وزن، افرادی که مبتلا به افسردگی هستند و افراد مجرد بیش تر می باشد. به طور کلی در این افراد اثری که این مواد بر مغز می گذارند مورد بحث می باشد. این مواد با اثر بر سیستم سروتونیک مغز می توانند باعث بروز اعتیاد غذایی شوند.سروتونین هورمونی است که بخشی از آن در مغز می باشد و تغییرات سطح آن در مغز در کنار ایجاد تغییرات خلقی می تواند بر اشتها نیز اثر کند.

در بعضی مواقع این تغییرات اشتها نسبت به مواد قندی در اثر مصرف بعضی داروها مثل داروهای ضد افسردگی می باشد. در مطالعه ای دیگر نشان داده شد که مواد قندی به وسیله “اثر پاداشی” باعث ایجاد وابستگی می شوند، زیرا مغز انسان قند را به عنوان یک پاداش می شناسد و هر چه فرد قند بیشتری در اختیار مغز قرار دهد، مغز نیز تشویق بیشتری به مصرف قند می کند. مغز انسان با این روش به فکر فراهم سازی آمادگی بیشتر برای بدن است حال آنکه این موضوع یک خیال است نه آمادگی جسمی. در کنار این مطالعات برخی دیگر از مطالعات در موش ها و انسان ها نشان داده اند که بحث وابستگی و اعتیاد به مواد غذایی هم چنان در حد فرضیه می باشد.

اما در حال حاضر افرادی که میل زیادی به مصرف مواد قندی دارند چه کنند؟

در مطالعاتی نشان داده شد که شکلات باعث بهتر شدن وضعیت خلق و خو می شود و در بهبود حس عصبانیت یا افسردگی کمک کننده است اما گزارشاتی نیز حاکی ازآن است بعضی افراد استفاده افراطی از این ماده دارند که در بحث وابستگی به غذا کمی شک برانگیز می شود. جالب است بدانید بر اساس مطالعات تا به حال شکلات به عنوان اعتیادآور ترین ماده غذایی شناخته می شود.

برای حل این معضل راه های زیر را به شما پیشنهاد می کنیم:

1) به تدریج مصرف شیرینی جات و برنج و نان را کاهش دهید، توجه کنید “به تدریج“

افرادی که دست به اعمال ناگهانی یا افراطی در حذف قند و شیرینی جات می زنند، قطعا شکست خواهند خورد. گیرنده های چشایی سطح زبان انسان به مرور زمان باید با کاهش طعم شیرین مواجه شوند و در صورتی که قطع ناگهانی رخ دهد سیستم عصبی افراد با این تغییرات مبارزه خواهد کرد و در مدتی کوتاه شما را تسلیم خواهد کرد. به عنوان مثال با حذف هفته ای 1 وعده از تنقلات یا حذف روزانه 1 قند چای خوری، شکر از چای شیرین صبحانه یا حذف به تریج قند از کنار چای و جایگزینی توت خشک یا کشمش جای آن ، شروع کنید.

2)شیر کم چرب یا ماست کم چرب دشمن تنقلات

زمانی که احساس نیاز به مواد شیرین می کنید، 1 لیوان شیر کم چرب یا 1 لیوان ماست کم چرب به شما کمک خواهد کرد.

3)میوه، سبزی، آب

مصرف میوه و سبزیجات نظیر کرفس، هویج، خیار و گوجه فرنگی و آب را بیشتر کنید.

4)از پروتئین کمک بگیرید

پروتئین ها به دلیل اینکه هضم و جذب طولانی تری نسبت به قند ها دارند ، مدت زمان طولانی تری شما را سیر نگاه می دارند. پس مصرف حبوبات، تخم مرغ و آجیل ها می تواند به شما کمک کند.

5)فیبر بالا، قند پایین

فیبرها موادی هستند که باعث افزایش تدریجی قند خون می شوند و مانع از افزایش ناگهانی قند خون می شوند. به این طریق از نوسانات شدید قند و انسولین جلوگیری کرده و کنترل اشتها را در پی خواهند داشت. سبزیجات، میوه ها و غلات کامل نظیر برنج قهوه ای یا نان های سبوس دار و آجیل ها منابع فیبر می باشند.

6)ورزش فراموش نشود

5 روز در هفته و هر بار حداقل 30 دقیقه. یادمان باشد کسانی که ورزش می کنند بعد از مدتی برای سلامتی خود ارزش بیشتری قائل می باشند.

7)قندهای مصنوعی یا دیابتیک، آری یا خیر؟

بعضی مطالعات نشان داده اند که این مواد باعث افزایش مصرف مواد قندی خواهند شد. زیرا این مواد برای کمک به احساس شیرینی در گیرنده های زبانی افراد کاری انجام نمی دهند. پس به بدن خود خوب گوش دهید، اگر با مصرف این قندها رو به مصرف بیش ازپیش به قند و شیرینی جات نمی آورید پس در حد تعادل مشکلی نخواهد داشت.

8)شکر قهوه ای، آری یا خیر؟

جواب ما به شما خیر است. شکر قهوه ای هم شکر می باشد. اگرچه به شکل طبیعی تری تولید می شود ولی شکر قهوه ای هم قند خون شما را بالا می برد. پس مصرف آن را توصیه نمی کنیم.

9)مراقب قند و شکر های مخفی باشیم

برخی مواد حاوی قند می باشند اگرچه به ظاهر شیرین نباشند. مانند سس کچاپ، سس باربیکیو و کافی میت های آماده.