کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یک اصطلاح کلی برای بیماری های کبدی، در افرادی است که الکل مصرف نمی کنند یا کم مصرف می کنند. این بیماری بر یک مشخصه کلی که در آن مقدار زیادی چربی در سلول های کبدی تجمع می یابد، دلالت می کند.
کبد چرب غیر الکلی ممکن است پیشرفت کند و به یک زخم یا آسیب برگشت ناپذیر تبدیل شود. این آسیب شبیه آسیبی است که در اثر مصرف زیاد الکل بروز می کند. اگراین بیماری شدید شود ممکن است به سیروز کبدی یا شکستگی کبد منجر شود. کبدچرب غیر الکلی به طور فزاینده در بین مردم جهان، به خصوص در ملل غربی جهان شیوع دارد. این بیماری در اقشار مختلف و در سنین مختلف بروز می کند، اما بیشتر در افراد در رنج سنی 40 تا 50 سال شیوع دارد. این عارضه ریسک بزرگی برای بیماری های قلبی است چون عوامل خطر آن شبیه ریسک فاکتور های چاقی و دیابت نوع 2 است.
کبد چرب غیر الکلی شرایطی نزدیک به سندروم متابولیسم ایجاد می کند که شامل دسته ای از ناهنجاری ها مثل افزایش چربی شکم، کاهش توان استفاده از انسولین، افزایش فشار خون و افزایش تری گلیسیرید در خون و است.
آنچه در این مقاله از مجله ژن سبز می خوانید:
- علائم کبد چرب غیرالکلی
- علل ابتلا به کبدچرب غیرالکلی
- عوامل خطر
- عوارض ابتلا به کبدچرب غیرالکلی
- پیشگیری از ابتلا به کبدچرب غیرالکلی
- تشخیص کبدچرب غیر الکلی
- روش های تصویربرداری از کبد
- معاینه بافت کبد
- درمان کبد چرب غیرالکلی
آنچه در این مقاله می‌خوانید :
علائم کبدچرب غیرالکلی
کبد چرب غیر الکلی معمولا بدون علائم و نشانه است، اگر هم علائمی داشته باشد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کبد بزرگ
- خستگی
- درد در بالای شکم در قسمت راست بدن
- ورم شکم
- بزرگ شدن رگ های خونی فقط در سینه وسطح پوست
- بزرگ شدن سینه در مردان
- بزرگ شدن طحال
- قرمزی کف دست
- زرد شدن پوست و چشم
علل ابتلا به کبدچرب غیرالکلی
کارشناسان هنوز به طور دقیق نمی دانند که چرا کبد برخی افراد برخلاف بقیه، چربی زیادی را در خود انباشته می کند. همینطور هنوز مشخص نیست چرا بعضی کبد های چرب به سمت التهاب و بعضی دیگر به سمت سیروز کبدی پیشرفت می کنند.
کبد چرب غیر الکلی به دنبال عوامل زیر ایجاد می شود:
- اضافه وزن یا چاقی
- مقاومت انسولین بدین معنی که در پاسخ به هورمون انسولین، قندی توسط سلول ها جذب نمی شود.
- افزایش قند خون (هایپرگلیسمی)
- چربی خون، به خصوص تری گلیسیرید موجود در خون(در بعضی افراد این چربی اضافه مثل سم برای سلول ها عمل می کند که سبب التهاب کبدی می شود.)
عوامل خطر
بازه‌ی وسیعی از بیماری ها می تواند ریسک ابتلا به کبد چرب غیر الکلی را بالا ببرد. این بیماری ها شامل:
- کلسترول بالا
- سندروم متابولیک
- چاقی، به خصوص وقتی که چربی در شکم جمع شود.
- سندروم تخمدان پلی سیستیک
- آپنه خواب
- دیابت نوع 2
- کم کاری تیروئید یا هایپوتیروئیدیسم(hypothyroidism)
- کم کاری غده هیپوفیز (hypopituitarism)
عوارض ابتلا به کبدچرب غیرالکلی
عارضه ی عمده کبد چرب غیر الکلی، سیروز کبدی است که مرحله آخر آسیب(فیبروز)در کبد است.
سیروز در واکنش به جراحت کبد اتفاق می افتد. زمانیکه کبد سعی می کند تورم را متوقف کند، زخم هایی تحت عنوان فیبروز برجای می گذارد. اگر تورم ادامه یابد، فیبروز گسترش یافته تا بیشتر و بیشتر بافت کبد را درگیر کند که اگر این پروسه منقطع نگردد، سبب موارد زیر می شود:
- ورم ورید در مری که می تواند سبب پارگی و خونریزی گردد.
- گیجی
- خواب آلودگی
- سرطان کبد
- نارسایی کبد، بدین معنی که کبد یا بخشی از کبدبه طور کامل از کار می افتد.
پیشگیری از ابتلا به کبدچرب غیرالکلی
برای کاهش ریسک ابتلا به کبد چرب غیر الکلی باید، رژیم غذای سالم انتخاب کرد، یک رژیم غذایی که برپایه ی سبزیجات استوار است و غنی از میوه ها، دانه ها و چربی سالم است. مورد بعد حفظ وزن مناسب می باشد.
تشخیص کبدچرب غیر الکلی
چون کبد چرب غیر الکلی در بیشتر موارد بدون علائم است نیاز به دقت بیشتری در آزمایشات دارد.
تست هایی که برای تعیین و تشخیص دقیق بیماری به کار می رود:
- آزمایش خون
- شمارش کامل خون(CBC)
- تست آنزیم های کبدی
- تست عملکرد کبد
- آزمون غربالگری سیلیاک
- قند خون ناشتا(FBS)
- هموگلوبین A1C که پایداری قند خون را نشان می دهد.
- پروفایل چربی که چربی خون را اندازه گیری می کند، مثل کلسترول و تری گلیسیرید
روش های تصویربرداری از کبد
- سونوگرافی ساده
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (ct) یا mri
- الاستوگرافی، که با استفاده از فراصوت، سختی کبد را اندازه می گیرد.
معاینه بافت کبد
اگر نیاز باشد پزشک بیوپسی کبد را که روشی برای جدا کردن قسمتی از کبد است توصیه می کند. نمونه‌ی برداشته شده از کبد برای تست به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود تا اثرات التهاب یا زخم در آن پیدا کنند.
بیوپسی کبد در بعضی بیماران ممکن است بسیار خطرناک باشد و ریسک آن با جزئیات توسط پزشک به بیمار گفته می شود. در این روش نیدل از میان دیواره شکم به سمت کبد هدایت می شود.
درمان کبد چرب غیرالکلی
در ابتدای درمان معمولا بیمار دچار کاهش وزن از طریق رژیم غذایی سالم و ورزش خواهد شد. در حالت ایده آل، یک کاهش وزن به اندازه 10 درصد وزن بدن صورت می گیرد، اما بهبود خطر بیماری با کاهش 3 تا 5 درصدی وزن آشکار می شود. عمل جراحی برای کاهش وزن نیز یک گزینه مناسب برای افراد با شرایط خاص است.
اغلب پزشکان واکسیناسیون علیه بیماری هپاتیت A و C را برای جلوگیری از ابتلا در اثر جراحت کبد توصیه می کنند.
روش جایگزینی برای درمان کبد چرب غیر الکلی ثابت نشده است، اما تحقیقات نشان می دهند که بعضی ترکیبات طبیعی می توانند به درمان این بیماری کمک کنند، مثل:
1.ویتامین E: از لحاظ تئوری ویتامین E و سایر ویتامین ها که آنتی اکسیدان نام دارند می توانند از کبد محافظت کنند و آسیب های وارده به کبد را خنثی و یا کاهش دهند.
2.مکمل های حاوی ویتامین E: بعضی شواهد حاکی از آن است که مکمل های حاوی ویتامین E برای آسیب های ناشی از کبد مناسب اند ولی باید این نکته در گرفته شود که مصرف مکمل حاوی ویتامین E با مرگ مردان مرتبط است و ریسک سرطان پروستات را افزایش می دهد.
3.قهوه: در مطالعاتی که در رابطه با افراد دارای کبد چرب غیر الکلی صورت گرفت مشخص شد، افرادی که قهوه مصرف می کنند نسبت به افرادی که به میزان کم قهوه مصرف می کنند یا کلا مصرف نمی کنند به آسیب کبدی کمتری دچار می شوند.
البته هنوز به درستی مشخص نیست که چرا قهوه جلوی آسیب کبدی را می گیرد و یا مصرف چه مقدار قهوه برای این امر نیاز است.
