آکنه و تمام راز و رمزهای آن! (علل و درمان)

اگرچه آکنه از لحاظ جسمانی یک ناتوانی نیست اما تأثیرات روان‌شناختی آن قابل‌توجه است چرا که در برخی از افراد، باعث کاهش اعتمادبه‌نفس، اضطراب و افسردگی می‌شود.

آکنه یک بیماری پوستی مزمن است که می‌تواند التهابی و یا غیر التهابی باشد که باعث ایجاد لکه‌ها و جوش‌ها، به‌ویژه در صورت، شانه، پشت، گردن و سینه می‌شود.

اگرچه آکنه بیشتر در میان نوجوانان رایج است اما می‌تواند مردم را در هر سنی دچار کند.

درمان‌های مؤثر آکنه در دسترس‌ هستند اما در برخی از موارد مقاوم هستند؛ ممکن است روند درمان جوش آرام باشد و وقتی یکی از آن‌ها به سمت بهبودی پیش می‌رود یکی دیگر پدیدار شود. البته هرچه درمان سریع‌تر شروع شود احتمال بروز مشکلات بعدی کاهش می‌یابد.

آنچه در این مقاله از مجله ژن سبز می‌خوانید:

• علل به وجود آمدن آکنه
• علائم آکنه
• نحوه درمان آکنه
• فاکتورهای تشدید کننده آکنه
• آکنه در دوران بارداری
• درمان آکنه با روش های خانگی
• چند نکته در مورد راکوتان (ایزوترتینوئین)

علل به وجود آمدن آکنه

جوش می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد که در زیر به 4 مورد رایج و مهم اشاره می‌کنیم:

• تولید زیاد چربی
• فولیکول‌های مو که با چربی و سلول‌های مرده بسته می‌شوند.
• باکتری‌ها
• افزایش فعالیت یک نوع هورمون (آندروژن‌ها)

آکنه به‌طور معمول بر روی صورت، پیشانی، قفسه سینه و شانه شما ایجاد می‌شود و این به این خاطر است که غدد چربی زیادی در این نواحی وجود دارند.

نکته : بهتر است این را بدانید که فولیکول‌های مو با غدد چربی در ارتباط هستند.

جوش سر سیاه :

زمانیکه دیواره فولیکول متورم شود و سبب جوش سرسفید شود، درصورتی‌که سر آن باز شود و در تماس با هوا قرار گیرد، به رنگ قهوه‌ای در خواهد آمد که دلیل جوش‌های زیر‌پوستی سر‌‌سیاه هستند.

جوش قرمز:

جوش با لکه‌ قرمز ممکن است در اثر مسدود شدن فولیکول مویی که با باکتری آلوده شده و التهاب رخ داده است، یک مرکز سفید را ایجاد کند؛ همچنین انسداد و التهابی که در داخل فولیکول‌های عمیق ایجاد می‌شود سبب به وجود آمدن توده‌های کیست مانند در زیر پوست شما می‌شوند.

علائم آکنه

علائم آکنه بسته به شدت وضعیت شما متفاوت است:

1. سرسفید

جوش زیرپوستی که منفذ آن بسته است.

2. سرسیاه

جوش زیرپوستی که منفذ آن باز است.

3. پاپول

نسباتاً سفت، قابل لمس، با یا بدون برجستگی، کوچک‌تر از 1 سانتی متر

4. پوستول

همان پاپول است با این تفاوت که برجسته و حاوی چرک است.

5. نودول

بزرگ، جامد و تودهٔ دردناک که در زیر پوست تشکیل می‌شود.

هر یک از موارد بالا درمان متفاوتی دارد که بهتر است این درمان تحت نظر پزشک انجام شود تا عوارض را به حداقل رساند.

نحوه درمان آکنه

اگر درمان‌هایی که خود در خانه انجام داده‌اید مشکل جوش شما را برطرف نکرده‌اند به پزشک مراجعه کنید.

اگر آکنه شما مقاوم و جدی است، بهتر است درمان خود را تحت نظر پزشک متخصص پوست انجام دهید تا درمان‌های مؤثری را برای شما انجام دهد.

برای بسیاری از بانوان جوش می‌تواند تا دهه‌ها ادامه داشته باشد و شدت آن یک هفته قبل از عادت ماهانه بیشتر شود. این نوع از جوش‌ها عموماً در بانوانی که از داروهای ضد بارداری استفاده می‌کنند بدون درمان، برطرف می‌شود.

فاکتورهای تشدید کننده آکنه

1. هورمون آندروژن‌

آندروژن‌ها هورمون‌هایی هستند که در دختران و پسران در دوران بلوغ افزایش می‌یابد و سبب بزرگ شدن غدد چربی و تولید بیشتر چربی می‌شود. تغییرات هورمونی در دوران بارداری و یا داروهای ضد بارداری خوراکی هم می‌توانند باعث تولید چربی شوند.

2. داروها

بعضی از داروهایی که دارای کورتیکواستروئید، تستوسترون و لیتیم هستند نیز می‌توانند سبب بدتر شدن آکنه شوند.

3. رژیم غذایی

مطالعات نشان داده‌اند که بعضی از مواد غذایی مانند سرشیر و غذاهای غنی از کربوهیدرات مانند نان و چیپس و… باعث بدتر شدن آکنه می‌شوند. اما برای اینکه بدانیم علت دقیق این اتفاقات چیست به مطالعات بیشتری نیاز است.

4. استرس

استرس موجب بدتر شدن وضعیت آکنه می‌شود.

آکنه در دوران بارداری

تعدادی از داروهایی که در آکنه مصرف می‌شوند، مانند ایزوترتینوئین خوراکی و یا تازروتن موضعی در دوران بارداری منع منصرف دارند .

برای تصمیم گیری در این مورد توجه به نوع آکنه بیمار، میزان تحمل بیمار و ترجیحات پزشک فرد حامله ضروری است.

درمان آکنه با روش های خانگی

سخت نیست اگر بخواهیم برایتان داروهایی که در هر نوع از آکنه کاربرد دارند را بگوییم اما با توجه به اینکه موضوعی است که باید تحت نظر پزشک انجام شود، پس به سراغ مراقبت‌ها و درمان‌هایی می‌رویم که می‌توانید در خانه از آن استفاده کنید. لطفاً مطلب را به‌طور کامل بخوانید تا مشکلی برایتان پیش نیاید.

در زیر به 6 مورد از درمان‌های خانگی اشاره می‌کنیم:

اگرچه مواردی که در زیر به آن اشاره می‌کنیم طبیعی هستند اما نقض این جمله نیست که باید هنگام استفاده از هر نوع گیاه دارویی و یا ترکیبات طبیعی به طور همه جانبه مطالعه داشته باشیم، چرا که ممکن است مشکلاتی را برای ما ایجاد کنند.

پیشنهاد مطالعه : “عوارض گیاهان دارویی ؛ عجیب اما واقعی!“

1. استفاده از سرکه سیب

سرکه سیب از تخمیر آب سیب به دست می‌آید و مانند سایر سرکه‌ها، جنگنده‌ای برای باکتری‌ها و ویروس‌ها محسوب می‌شود.

نحوه استفاده از سرکه سیب:

• هر یک قسمت از سرکه سیب را با سه قسمت از آب مخلوط کنید (برای پوست‌های حساس از آب بیشتری استفاده کنید).
• بعد از شست و شوی صورت خود، مخلوط را به آرامی و به وسیله پنبه بر روی پوست بمالید.
• بعد از 20-5 ثانیه صورت خود را آب بکشید.
• این کار را یک تا دو بار در روز انجام دهید.

2. استفاده از مکمل زینک

زینک یک ماده‌ ضروری و مهم برای رشد سلولی، تولید هورمون‌ها، متابولیسم و عملکرد سیستم ایمنی می‌باشد.

مطالعات زیادی در مورد اثرگذاری آن بر روی آکنه انجام شده است.

به طور مثال در یکی از این مطالعات از 48 نفر فردی که مبتلا به آکنه بوده‌اند با مصرف سه بار در روز از مکمل زینک،38 نفر از آن‌ها بهبود 100-80 درصدی را نشان داده‌اند.

دوز توصی شده زینک، 40mg در روز می‌باشد. مصرف زیاد زینک می‌تواند سبب درد معده و تحریک روده شود.

توجه به این نکته ضروری است که استفاده از زینک به صورت مستقیم بر روی پوست، اثربخشی ندارد.

3. استفاده از ماسک عسل و دارچین

عسل و دارچین، هر دو منبع خوب ترکیبات آنتی‌اکسیدان هستند و ترکیباتی دارند که توانایی جنگیدن با باکتری و کاهش التهاب را دارد.

البته با تمام این شواهد هنوز مطالعه‌ای که نشان دهد این ترکیب توانایی درمان کامل آکنه را دارد، وجود ندارد.

نحوه استفاده از ماسک عسل و دارچین:

• دو قاشق غذاخوری از عسل را با یک قاشق چایی‌خوری دارچین مخلوط کنید تا حالت خمیری پیدا کند.
• صورت خود را بشویید و سپس ماسک را به مدت 15-10 دقیقه بر روی پوست خود قرار دهید.
• سپس صورت خود را بشویید.

4. درمان موضعی با روغن درخت چای

روغن درخت چای هم توانایی جنگیدن باکتری و کاهش التهاب را دارد.

اگر بنزوئیل پراکساید 5% را با روغن درخت چای 5% مقایسه کنید، گرچه سرعت کمتری در بهبود آکنه دارد اما اثرات قابل توجهی در سه ماه استفاده از آن وجود دارد. همچنین این ماده عوارض کمتری مانند خشکی، تحریک و سوزش پوست در مقایسه با بنزوئیل پراکسید دارد.

روغن درخت چای بسیار قوی است حتما باید قبل از استفاده، رقیق شود.

نحوه استفاده از روغن درخت چای:

• هر یک قسمت از روغن درخت چای را با 9 قسمت آب رقیق کنید.
• پنبه را با مخلوط آغشته کنید و بر روی موضع بکشید.
• در صورت نیاز از مرطوب‌کننده استفاده کنید.
• این کار را می‌توانید یک یا دو بار در روز انجام دهید.

5. استفاده از چای سبز

چای سبز نیز منبع زیادی از ترکیبات آنتی‌اکسیدان است.

مطالعاتی وجود ندارد که نشان دهد نوشیدن چای سبز کمکی به بهبود آکنه می‌کند، اما استفاده مستقیم از آن بر روی پوست، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

این موضوع احتمالاً به دلیل وجود تانن‌ها و فلاونوئید‌هایی است که توانایی مقابله با باکتری و کاهش التهاب را دارند.

چندین مطالعه نشان داده است که استفاده از عصارهٔ 2-3 درصدی چای سبز باعث کاهش قابل‌توجه تولید چربی در پوست می‌شود.

نحوه استفاده از چای سبز:

• چای سبز را به مدت 3 الی 4 دقیقه در آب جوش قرار دهید.
• اجازه دهید چای سرد شود.
• با استفاده از پنبه، چای را بر روی پوست خود بمالید.
• اجازه دهید خشک شود و بعد صورت خود را آب بکشید.

6. استفاده از آلوئه ورا

آلوئه ورا یک گیاه گرمسیری است که برگ‌های آن یک ژل شفاف را تولید می‌کند.

همچنین این گیاه شامل سالیسیلیک اسید و سولفور است که هر دوی آن‌ها به طور وسیعی در درمان آکنه کاربرد دارند.

نحوه استفاده از آلوئه ورا :

• ژل آلوئه ورا را با استفاده از یک قاشق خارج کنید.
• ژل را به طور مستقیم بر روی پوست خود بمالید.
• این کار را یک یا دو بار در روز تکرار کنید.

چند نکته در مورد راکوتان (ایزوترتینوئین)

بسیاری از شما این نام را شنیده‌اید و با توجه به نتایجی که درمان با این دارو دارد، مشتاق به استفاده از آن هستید به همین خاطر بخشی از این مطلب را به این دارو اختصاص دادیم.

در ادامه به موارد مصرف و نکاتی را که باید قبل و هنگام مصرف این دارو بدانید، اشاره می‌کنیم.

موارد مصرف راکوتان :

• آکنه ندولر شدید
• آکنه متوسط ولی مقاوم به درمان های معمول
• آکنه با زخم های واضح
• آکنه‌های غیرمعمول ولی شدید

نکات قابل توجه قبل و هنگام درمان با داروی راکوتان

• در شرایطی که امکان بارداری می‌رود، باید حداقل یک ماه قبل از شروع مصرف دارو از دو روش جلوگیری از بارداری استفاده کنید چرا که این دارو نباید در زنان باردار و یا کسانی که قصد بارداری دارند مورد استفاده قرار گیرد.
• دارو بهتر است در دوران قاعدگی (روز دوم) شروع شود و حداقل یک تا سه ماه بعد از قطع دارو نیز یک روش مطمئن جلوگیری از بارداری را ادامه دهید.
• از آن جایی که این دارو می‌تواند باعث افزایش آنزیم های کبدی و افزایش فشار خون شود، بهتر است برای افتراق از بیماری‌های زمینه‌ای، قبل از شروع درمان تست‌های مورد نیاز درخواست شود و بیمار هر 4 هفته ویزیت شود و آزمایشات تکرار شود.
• ضایعات سطحی (پاپول و پوستول) در عرض 4 هفته بهبود می‌یابند ولی ضایعات کیستیک برای درمان، به حداقل 8 هفته زمان نیاز دارند.
• دارو باید بعد از غذا میل شود.
• شایع ترین عارضه این دارو ترک خوردن لب‌ها است که در 95% بیماران گزارش شده است. برای پیشگیری از این عارضه، می‌توان از وازلین بر روی لب‌ها استفاده کرد.