رژیم آب چیست؟

رژیم آب (Water regime) یا روزه آب، به عنوان یک رژیم پاک کننده یا تصفیه کننده شناخته می‌شود. رژیم آب نوعی از روزه داری است که در آن برای یک مدت زمان مشخص فقط آب مصرف می‌کنید. برخلاف رژیم‌های کم‌کالری که میزان کالری دریافتی، روزانه ۲۰-۴۰% کاهش پیدا می‌کند، در رژیم آب، کالری دریافتی صفر است!

البته ممکن نیست برای مدت طولانی فقط با آب زندگی کرد چرا که مواد مغذی همانند باتری برای بدن می‌مانند که بدن بدون آن‌ها نمی‌تواند عملکردی داشته باشد. با این وجود یک رژیم کوتاه مدت آب می‌تواند کمک کند تا بدن بازسازی شود و نیروی تازه‌ای به شما ببخشد و شما طولانی‌تر و سالم‌تر زندگی کنید.

هدف شما هرچه که هست، قبل از شروع این دوره با یک متخصص مشورت کنید تا با عواقب آن بیشتر آشنا شوید.

آنچه در این مقاله از مجله ژن سبز می‌خوانید:

• نکات لازم برای شروع روزه آب
• مزایای روزه آب
• خطرات ناشی از روزه آب

نکات لازم برای شروع روزه یا رژیم آب

۱. اگر بیماری خاصی دارید، روزه آب نگیرید.

بعضی از بیماری‌ها می‌توانند با روزه گرفتن تشدید پیدا کنند و عواقب خطرناکی برای سلامتی در‌پی داشته باشند.

در زیر لیست برخی از بیماریهایی که ممکن است با روزه آب برای شما مشکل‌ساز شوند، آورده شده است:

• هر اختلال غذایی مثل کم‌اشتهایی یا پرخوری
• قند خون پایین یا دیابت(تغذیه مخصوص بیماران دیابتی را بخوانید)
• نقص آنزیمی
• کلیه ناکارآمد یا بیماری کبدچرب
• اعتیاد به الکل
• اختلال تیروئیدی
• ایدز، سل و یا بیماری‌های عفونی
• سرطان بدخیم
• لوپوس
• بیماری عروقی یا گردش خون ضعیف
• بیماری قلبی از جمله نارسایی قلب، آریتمی قلبی، سابقه مشکلات قلبی، مشکلات دریچه‌ای
• آلزایمر
• عضو پیوندی
• فلج
• بارداری یا شیرده
• مصرف داروهایی که نمی‌توانید قطع کنید.

۲. یک مدت زمان خاص را برای انجام روزه آب انتخاب کنید.

ابتدا با یک روز، شروع کنید. اگر بدون هیچ کمکی می‌خواهید آن را انجام دهید، بهتر است تنها به سه روز بسنده کنید. بعضی از شواهد نشان می‌دهند که حتی یک دوره کوتاه مدت ۱-۳ روزه، روزه گرفتن می‌تواند فواید زیادی داشته باشد. اما اگر بیشتر از سه روز قصد انجام آن را دارید، حتماً زیر نظر یک متخصص تغذیه باشید.

نکته: اینکه برای مدت کوتاه اما در فواصل معین روزه آب بگیرید، احتمالاً بی‌خطرتر و بهتر است و می‌تواند فواید بیشتری نسبت به روزه طولانی مدت داشته باشد.

۳. روزه‌داری را هنگامی که فشار استرس کمی دارید، شروع کنید.

هنگامی روزه آب را شروع کنید که قرار نیست استرس زیادی را متحمل شوید و روزه گرفتن با برنامه روزانه شما تداخل نداشته باشد. هر زمان که امکان داشت از کار کردن هنگام روزه اجتناب کنید. یعنی سعی کنید زمانی روزه بگیرید که بتوانید هم از لحاظ جسمی هم ذهنی استراحت کنید.

۴. از نظر ذهنی آماده شوید.

تصور روزه گرفتن برای چندین روز، می‌تواند دلهره آور باشد. با دکتر خود صحبت کنید، کتاب‌هایی در این‌باره مطالعه کنید و با کسانی که این رژیم را داشته‌اند صحبت کنید. روزه گرفتن را مثل یک ماجراجویی در نظر بگیرید.

۵. قبل از شروع روزه آب، بدنتان را آماده کنید.

اینکه بدون هیچ مقدمه‌ای روزه آب را شروع کنید، اصلاً فکر خوبی نیست. حداقل ۲-۳ روز قبل از روزه‌داری، شروع به حذف کردن قند، غذاهای فرآوری شده و کافئین از رژیم غذایی خود کنید و به جای آن بیشتر میوه و سیزیجات بخورید.

از هفته‌ها قبل از آن حجم وعده‌های خود را نیز کم کنید. این امر کمک می‌کند که بدنتان را برای روزه آب آماده کنید و از نظر ذهنی کار را راحت‌تر می‌کند.

۶. روزی ۹-۱۳ لیوان آب بنوشید.

به طور کلی مردان باید روزانه حدود ۱۳ لیوان آب و دیگر مایعات (تقریباً سه لیتر) بنوشند و زنان حدود ۹ لیوان (۲.۲ لیتر) که شما باید به این مقدار توصیه شده روزانه در رژیم خود پایبند باشید.

تا جایی که ممکن است از آب خالص یا تصفیه شده و یا آب مقطر استفاده کنید.

تمام آب را به یکباره ننوشید! آب مصرفی‌تان را در طول روز پخش کنید.

بیشتر از مقدار توصیه شده آب ننوشید، به این دلیل که نوشیدن بیش از حد آب، می‌تواند تعادل نمک ومواد معدنی بدنتان را برهم زند و سلامتی‌تان را به خطر بندازد.

۷. با گرسنگی خود مبارزه کنید.

اگر به گرسنگی شدیدی دچار شدید، سعی کنید با نوشیدن 1 الی 2 لیوان آب آن را برطرف کنید. سپس دراز بکشید و استراحت کنید. معمولاً با این کار این هوس تمام می‌شود. همچنین می‌توانید با مطالعه کردن یا فکر کردن حواس خود را این موضوع پرت کنید.

۸. از سرگیجه جلوگیری کنید.

ممکن است بعد از دو تا سه روز روزه آب، وقتی سریع از جای خود بلند می‌شوید احساس سرگیجه کنید اما می‌توانید با چند نفس عمیق قبل از ایستادن از آن جلوگیری کنید.

اگر وقتی ایستاده‌اید احساس سرگیجه و دوران سر داشتید سریعاً بنشینید و یا دارز بکشید تا سرگیجه تان از بین برود. همچین می‌توانید سرتان را بین زانوهایتان بگذارید. اما اگر آنچنان دچار سرگیجه شدید که هوشیاری‌تان را از دست دادید، روزه گرفتن را متوقف کنید و سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

۹. روزه خود را به آرامی و به تدریج باز کنید.

ابتدا روزه خود را با آب پرتقال یا آب لیمو باز کنید. سپس رفته رفته به رژیم خود غذاها را اضافه کنید. در وهلهٔ اول وعده‌های کم حجم را هر دوساعت یک‌بار میل کنید. گام به گام از مواد غذایی که به راحتی هضم می‌شوند به غذاهایی که سخت‌تر هضم می‌شوند، ادامه دهید.

با توجه به مدت زمانی که روزه گرفتید، می‌توانید این برنامه را در یک روز یا چندین روز ادامه دهید:

• آبمیوه‌ها
• آب سبزیجات
• میوه خام و سبزیجات سبزبرگ
• ماست
• سوپ سبزیجات و سبزیجات پخته
• حبوبات پخته و لوبیاها
• شیر، محصولات لبنی و تخم‌مرغ
• گوشت، ماهی و مرغ خانگی

۱۰. یک رژیم منظم و سالم داشته باشید.

اگر بعد از یک دوره رژیم آب، به عادات غذایی بد خود مثل خوردن غذاهایی با چربی و قند بالا برگردید، روزه آب گرفتن هیچ فایده‌ای برای شما نخواهد داشت.

یک رژیم غذایی بر پایه مصرف زیاد میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های کامل و مصرف پایین چربی‌های مضر و قند برای خود تنظیم کنید.

مزایای روزه آب

1- بهبود بازیافت سلول‌ها (اتوفاژی)

اتوفاژی (Autophagy) یک فرآیند است که در آن بخش‌های پیر و فرسوده سلول‌های شما تجزیه شده و بازیافت می‌شوند. این کار ممکن است به محافظت در برابر بیماری‌هایی چون سرطان، آلزایمر و بیماریهای قلبی کمک کند. همچنین از انباشته شدن قطعات آسیب دیده سلول‌ها جلوگیری می‌کند، که یک عامل خطرناک برای بسیاری از سرطان‌ها است در نتیجه ممکن است مانع از رشد سلول‌های سرطانی شود.

تحقیقات نشان داده‌اند که روزه آب اتوفاژی را تقویت می‌کند.

2- به کاهش فشار خون کمک می‌کند.

روزه آب، به افرادی که دارای فشار خون بالا هستند کمک می‌کند تا آن را کاهش دهند.

یک تحقیق نشان می‌دهد، افرادی با فشار خون بالا که برای حداقل 10 روز، روزه آب گرفتند، پس از پایان آن، فشار خون بیش از ۸۰ درصد از آنان به سطح طبیعی آن (۱۲۰-۸۰) کاهش پیدا کرده است.

با این وجود اثباتی مبنی بر ارتباط روزه آب کوتاه مدت (یک الی دو روز) با کاهش فشار خون وجود ندارد.

3- حساسیت به انسولین و لپتین را بهبود می‌بخشد.

انسولین و لپتین هورمون‌هایی هستند که بر متابولیسم بدن اثر می‌گذارند. انسولین به بدن کمک می‌کند تا مواد مغذی را از خون دریافت و ذخیره کند، در حالی که لپتین سبب می‌شود بدن احساس سیری و کامل بودن کند.

پیشنهاد مطالعه : ” ‎ BMR ‎یا میزان متابولیسم پایه چیست؟ + روش محاسبه “

روزه آب می‌تواند بدن را به انسولین و لپتین تحریک پذیرتر کند. تحریک پذیری بیشتر سبب می‌شود این هورمون‌ها موثرتر واقع شوند.

تحریک پذیری بیشتر انسولین یعنی بدن شما در کاهش قند خون کارآمدتر است. در عین حال تحریک‌پذیری بیشتر لپتین می‌تواند روند گرسنگی را بهبود ببخشد و به نوبه خود خطر ابتلا به چاقی را کاهش دهد.

4- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های جدی

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد روزه آب می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های جدی مثل دیابت، سرطان و بیماری های قلبی را کاهش دهد.

خطرات ناشی از روزه آب

1- وزن نامناسب را کم می‌کنید.

ممکن است هر روز از روزه آب نزدیک به یک کیلو وزن کم کنید. اما متاسفانه این وزنی که از دست می‌دهید ممکن است از آب، کربوهیدرات و حتی بافت ماهیچه باشد!

2- ممکن است دچار کم آبی شوید.

اگرچه به نظر عجیب می رسد، اما روزه آب می‌تواند شما را دچار کم آبی کند. این مسئله به این دلیل است که تقریباً ۲۰ الی ۳۰ ٪ از آب دریافتی روزانه شما، از غذاهایی که می‌خورید است و اگر شما همان مقدار آب بنوشید ولی غذا نخورید، ممکن است که بدنتان آب کافی دریافت نکند.

3- ممکن است مبتلا به دچار افت فشار خون ارتواستاتیک (orthostatic hypotension) شوید.

افت فشار خون ارتواستاتیک بین افرادی که روزه آب می‌گیرند رایج است.

به این صورت که وقتی ناگهانی از جای خود بلند می‌شوید، فشار خون شما کاهش پیدا می‌کند و شما احساس سرگیجه و یا سبکی سر می‌کنید و حتی امکان دارد که غش کنید. اگر هنگام روزه گرفتن از این حالت رنج می‌برید، باید از رانندگی کردن خودداری کنید،چرا که ممکن است باعث تصادف و به خطر افتادن سلامتی شما شود.

اگر این علائم را هنگام گرفتن روزه آب دارید، پس این رژیم ممکن است برای شما مناسب نباشد.