عسل یا شکر ؛ کدام بهتر است؟(مقایسه فواید و مضرات عسل و شکر)
هنگامیکه شما می‌خواهید یک لیوان شیر شیرین بنوشید، انتخاب شما کدام شیرین کننده است؟ عسل یا شکر؟ اگرچه هر دو می‌توانند نوشیدنی شما را شیرین کنند، اما فواید تغذیه‌ای آنها متفاوت است.
عسل و شکر هر دو از کربوهیدرات تشکیل شده‌اند و ساختار پایه‌ای آنها از گلوکز و فروکتوز است. از هر دوی آنها در تهیه بسیاری از مواد غذایی استفاده می‌شود. همچنین استفاده بیش‌ازحد از عسل یا شکر می‌تواند باعث افزایش وزن و چاقی در افراد شود.
عسل بر پایه و اساس شواهد به‌عنوان یک ماده غذایی سالم مشهور است اما شکر این‌طور به نظر نمی‌آید. کدامیک سالم است؟ در این مطلب از ژن سبز در مورد خصوصیات این دو ماده غذایی با شما صحبت می‌کنیم و در انتها به این نتیجه می‌رسیم، کدامیک انتخاب بهتری است؛ عسل یا شکر ؟!
آنچه در این مقاله از مجله ژن سبز، می‌خوانید:
- مواد تشکیل دهنده عسل
- مواد تشکیل دهنده شکر
- استفاده از عسل بهتر است یا شکر ؟!
- نکاتی برای کاهش مصرف شیرین‌کننده‌ها از جمله عسل و شکر
آنچه در این مقاله می‌خوانید :
مواد تشکیل دهنده عسل
همان‌طور که می‌دانید زنبورها از شهد گل‌ها برای تولید عسل استفاده می‌کنند. این ماده غلیظ، به‌طورمعمول به شکل مایع است و می‌تواند از رنگ زرد تا قهوه‌ای تیره باشد.
عسل از آب و دو قند گلوکز و فروکتوز تشکیل‌شده است اما همچنین حاوی مقادیر اندکی از مواد زیر است :
- آنزیم
- آمینو اسید
- ویتامین‌های گروه B
- ویتامین C
- مواد معدنی (از جمله آهن، سدیم، فسفر، پتاسیم، زینک و کلسیم)
- آنتی‌اکسیدان‌ها
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی با “ویتامین‌های گروه B“، می‌توانید به دسته مقالات آن، که قبلا در این سایت منتشر شده، مراجعه کنید.
بسیاری از آنتی‌اکسیدان‌های تشکیل‌دهنده عسل در گروه فلاونوئیدها قرار دارند. از فواید فلاونوئیدها می‌توان به خاصیت ضدالتهابی آن اشاره کرد که ممکن است برخی از فواید عسل را به آن مربوط دانست.
ارزش تغذیه‌ای عسل بر اساس منشا گل آن متفاوت است.
انواع عسل
- یونجه
- آویشن
- کنار
- بابونه
- سیاه دانه
هر نوع از این عسل‌ها دارای رنگ و طعم متفاوتی هستند. به‌عنوان‌مثال عسل سیاه دانه یک عسل سیاه محبوب است که به طعم مالت مانند آن شناخته‌شده است.
مهم نیست کدام نوع عسل را شما ترجیح می‌دهید، هر نوع عسلی می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد.
فواید عسل
- شما می‌توانید مقدار کمی عسل استفاده کنید و به اندازه دلخواهتان نوشیدنی یا غذایتان شیرین شود.
- در عسل مقادیر اندکی ویتامین و مواد معدنی وجود دارد.
- عسل خام می‌تواند به کاهش علائم آلرژی کمک کند.
- در عسل فروکتوز بیشتری نسبت به گلوکز وجود دارد. از آنجاییکه فروکتوز شیرین‌تر از گلوکز است، برای شیرین شدن غذا یا نوشیدنی، از مقادیر کمتری از عسل استفاده می‌شود.
- عسل خام و غیر پاستوریزه، حاوی مقدار کمی از گرده‌های محلی است که ممکن است به کاهش حساسیت و واکنش‌های آلرژیک کمک کند.
- عسل دارای خاصیت آنتی باکتریال بوده و می‌تواند به کشتن میکروب‌ها کمک کند.
- از عسل به صورت ژل، به عنوان مسکن استفاده می‌شود که تا حدودی به تسکین سوختگی‌های جزئی و زخم‌ها کمک می‌کند.
- عسل در تسکین سرفه و گلودرد نیز مؤثر است.
به‌طورکلی عسل فرآوری کمتری می‌شود و تنها نیاز به پاستوریزاسیون دارد تا آماده مصرف شود.
مضرات عسل چیست؟
- عسل کالری بالایی دارد.
- ممکن است عسل، از شکر تهیه شده باشد.
- مصرف عسل، ممکن است برای بچه‌های کوچکتر از یک سال خطرناک باشد.این امر به این دلیل است که حاوی اسپورهای باکتریایی است که می‌تواند سبب بوتولیسم در نوزادان شود.علاوه بر این، چسبندگی عسل ممکن است آن را یک انتخاب نه‌چندان جذاب برای خانواده‌هایی که کودکان کوچک دارند بکند.
در هر قاشق چای‌خوری عسل حدود 22 کالری وجود دارد که کالری بالایی است. عسل به‌طور عمده از شکر تشکیل‌شده و باید به‌اندازه کافی مصرف شود به‌خصوص اگر شما نگرانی‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و چاقی داشته باشید.
مواد تشکیل دهنده شکر
شکر ترکیبی از گلوکز و فروکتوز است که ساکارز را تشکیل می‌دهند. ویتامین یا مواد مغذی دیگری به آن اضافه نشده است.
این کربوهیدرات سرشار از کالری، از چغندرقند و نیشکر گرفته می‌شود. چند مرحله فرآوری برای تبدیل به شکری که ما استفاده می‌کنیم نیاز است.
انواع شکر
- شکر سفید
- شکر قهوه‌ای
- شکر خام ( شکر خام بیشتر در صنایع غذایی استفاده می‌شود.)
شکر خام، شکل کمتر تصفیه‌شدهٔ شکر سفید است که رنگ متمایل به قهوه‌ای روشن و حاوی بلورهای درشت‌تری است و ازلحاظ ترکیبات تشکیل‌دهنده آن هیچ فرقی با شکر سفید ندارد.
فواید استفاده از شکر
- منبع شکر یک ماده طبیعی است.
- کالری آن در مقدار مساوی با عسل، کم تر است.
- مدت‌زمان طولانی‌تری می‌توان آن را نگهداری کرد و در پخت‌وپز به راحتی می‌توان از آن استفاده کرد.
- شکر ارزان و به راحتی قابل‌دسترسی است.
به‌عنوان یک کربوهیدرات، قند یک منبع سوخت سریع برای بدن است. مغز شما به‌طور روزانه 130 گرم کربوهیدرات نیاز دارد. هر قاشق چای‌خوری شکر حاوی 16 کالری است.
مضرات شکر چیست؟
- شکر می‌تواند خطر ابتلا به بعضی از بیماری‌ها را افزایش دهد.
خوردن شکر زیاد می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت نوع 2 را افزایش دهد. افرادی که مبتلا به دیابت هستند باید میزان مصرف شکر خود را کنترل کنند زیرا می‌تواند باعث افزایش قند خون شود. - شکر می‌تواند باعث افزایش وزن شود.
شکر ماده تشکیل دهنده رایج در بسیاری از غذاهای فرآوری شده است، بنابراین ممکن است شما بیشتر از آن چیزی که فکرش را می‌کنید در طول روز شکر بخورید و این می‌تواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود. - هضم شکر ممکن است سخت‌تر از عسل باشد.
اگر در مقادیر بیش از نیاز بدن خود شکر مصرف کنید، شکر می‌تواند سریع بسوزد و سپس کاهش شدید انرژی ایجاد شود. به دلیل اینکه شکر آنزیم ندارد بدن شما ممکن است شکر را سخت‌تر از عسل هضم کند.
پیشنهاد مطالعه : ” شاخص قند خون + شاخص‌بندی مواد غذایی “
استفاده از عسل بهتر است یا شکر ؟!
حالا که با فواید و مضرات هردو ماده غذایی آشنا شدید، خودتان هم می‌توانید به این جمع بندی برسید که در مقایسه عسل و شکر کدام بهتر است.
این مقایسه بستگی به هدف ما و دیدگاه ما دارد. اگر در زمینه تناسب اندام، چاقی و بیماری‌هایی مثل دیابت بخواهیم این دو را بررسی کنیم، هر دو به علت کالری بالا و اینکه زود هضم هستند و انرژی آنها به سرعت وارد جریان خون می‌شود، مضر هستند. در نتیجه مصرف آنها را باید تا حد ممکن کاهش دهید و میزان مصرف را از متخصص تغذیه خود جویا شوید.
اما از آن‌جا که استفاده از این مواد غذایی اجتناب ناپذیر است و گاهی مجبور به استفاده از مواد شیرین کننده می‌شویم، بهتر است در این صورت از عسل استفاده کنیم؛ چرا که مقداری ویتامین و املاح دارد و در این مورد نسبت به شکر برتر است.
از طرفی معمولا روی شکر فراوری‌های صنعتی صورت می‌گیرد که خیلی از نظر سلامتی مورد قبول نیست!
مورد دیگری که باید به آن پرداخت، مربوط به این طرز تفکر رایج اما منسوخ است:”چون عسل طبیعیه پس چاق کننده نیست!”
با توجه به مسائلی که تا به این‌جا مطرح کردیم، باید دریافته باشید که طبیعی بودن به عیچ‌عنوان دلیلی بر این نیست که چاق کننده نباشد!
جمع بندی موضوع: عسل و شکر هردو به دلیل کالری بالا و البته زودهضم بودنشان، می‌توانند باعث چاقی و بیماری‌هایی مثل دیابت شوند؛ گرچه عسل به دلیل وجود برخی ویتامین‌ها و املاح بهتر از عسل است اما به خاطر طبیعی بودن این‌طورتصور نکنید که چاق کننده نیست!
نکاتی برای کاهش مصرف شیرین‌کننده‌ها از جمله عسل و شکر
بسیاری از افراد از روی عادت از شکر یا عسل استفاده می‌کنند. از شکر یا عسل برای طعم و مزه دادن به غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. زمانی که کاملاً مصرف این مواد را قطع می‌کنیم احساس لذت شیرینی را از دست می‌دهیم و ممکن است دوباره به استفاده آن روی‌آوریم. بهتر است به‌جای ترک کامل آن، مقدار مصرف روزانه از شیرین‌کننده‌ها را کم‌کم کاهش دهیم.
مثلاً سعی کنید نصف قاشق چای‌خوری عسل یا شکر قهوه‌ای استفاده کنید و اگر از پودر شکر استفاده می‌کنید مقدار آن را به یک‌سوم کاهش دهید.
پیشنهاد مطالعه : شاید خواندن مقاله “آیا قند و شکر اعتیاد آور است؟” که قبلا در این سایت منتشر شده، برای شما، خالی از لطف نباشد.
نکته آخر اینکه این دو شیرین‌کننده به‌طور گسترده استفاده می‌شوند و طعم و بافت متفاوتی دارند. ممکن است شما از طعم ملس و رطوبتی که شکر قهوه‌ای در حین پخت ایجاد می‌کند لذت ببرید درعین‌حال عسل را نیز به‌عنوان وعده صبحانه استفاده کنید.
درست است که شاید عسل بهتر از شکر باشد اما استفاده بیش‌ازحد هرکدام از عسل یا شکر ممکن است سلامتی شما را به خطر بیندازد.
اگر به بیماری دیابت یا بیماری‌های قلبی مبتلا هستید، بهتر است به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا میزان موردنیاز و مجاز از عسل یا شکر را برای شما تعیین کنند.
منبع مقاله (با دخل و تصرف): ?Healthline.com:Honey vs. Sugar: Which Sweetener Should I Use
