سویا، دوست یا دشمن بدنسازان؟!

بدنسازی یکی از ورزش‌هایی است که رابطه‌ی مستقیمی با ساخت و پرورش عضلات دارد. از آنجایی که بدن ما برای ساخت عضله نیاز به پروتئین دارد، سویا را تبدیل به یکی از مهم‌ترین و در عین حال چالش برانگیز‌ترین مباحث پیرامون این ورزش کرده است.

پس بهتر است درمورد نقش سویا در بدنسازی و تغذیه ورزشکاران بیشتر بدانیم. با مجله ژن سبز همراه باشید.

از شناخت ساختار پروتئین تا شناخت پروتئین سویا

همانطور که در مطالب قبلی درمورد پروتئین توضیح دادیم، پروتئین‌ها از واحدهای ساختاری به ­نام اسیدهای آمینه ساخته شده‌اند؛ ما به‌­طور کلی 20 نوع اسیدآمینه در طبیعت داریم که در ساختار پروتئین‌ها شرکت می‌کنند.

بر اساس اینکه چه اسیدآمینه‌هایی و با چه ترتیبی در ساختار رشته‌ی پروتئینی قرار می‌گیرند، نوع، عملکرد و کیفیت آن پروتئین متفاوت می‌شود. به همین دلیل بین پروتئین‌های حیوانی و گیاهی تفاوت‌هایی از نظر نوع اسیدآمینه وجود دارد.

طبیعتا ترکیب اسیدآمینه‌ پروتئین‌های حیوانی نسبت به پروتئین‌های گیاهی به ترکیب اسیدآمینه‌ پروتئین‌های بدن ما نزدیک‌تر هستند. به همین دلیل است که اصطلاحا می‌گویند پروتئین‌ حیوانی برای عضله سازی مناسب‌تر است. هر چند که پروتئین‌های گیاهی نیز در ساخت عضلات موثرند؛ مثال بارز آن بدنسازان و ورزشکاران گیاهخوار هستند.

پیشنهاد مطالعه: مقایسه کامل پروتئین حیوانی و گیاهی (نکات، فواید و عوارض)

پروتئین سویا

ترکیب و ترتیب اسیدآمینه‌های موجود در سویا به شکلی است که سبب شده تا یکی از با کیفیت‌ترین پروتئین‌های موجود در طبیعت را بوجود آورد و در عین حال مضرات پروتئین‌های حیوانی نظیر انواع گوشت قرمز را نیز نداشته باشد.

تنها یک ویژگی این گیاه سبب شده است که بدنسازان دید منفی نسبت به آن داشته باشند؛ و آن هم وجود ماده‌ای گیاهی-شیمیایی بنام فیتواستروژن است.

فیتواستروژن پیش‌ساز استروژن است، همانند بتاکاروتن موجود در هویچ که پیش‌ساز ویتامین A است، یعنی در بدن در طی فرآیندهایی به استروژن که همان هورمون اصلی زنانه است تبدیل می‌گردد.

ترس بدنسازان از مصرف سویا در این است که وجود این ماده سبب شود تا اول ویژگی‌های زنانه در اندام آن‌ها به وجود آید (یعنی توان جنسی مردانه‌­ی آن­ها تحلیل رود) و دوم اینکه عضلات آن‌ها نیز از بین رود. چرا که اعتقاد دارند استروژن جلوی رشد عضلات را می‌گیرد.

تاثیر سویا بر بدن

استروژن هورمونی است که در زنان سبب ایجاد صفات ثانویه مانند ذخیره‌ی چربی در نواحی مختلف بدن نظیر سینه‌ها، باسن و ران‌ها می‌گردد. از طرفی این هورمون تا حدودی می‌تواند برخلاف باور بدنسازان عضله‌سازی را نیز تحریک کند.

اما مقدار زیاد سویا نیز به دلیل وارد شدن مقدار زیادی فیتواستروژن به بدن، خیلی مفید نیست و می‌تواند خطراتی را به دنبال داشته باشد.

البته این خطر برخلاف باور موجود بیشتر برای خانم‌هاست تا آقایان، چرا که زنان تعادل هورمونی پیچیده‌تری نسبت به مردان دارند و همین سبب شده است تا دریافت مقادیر زیاد سویا باعث بهم خوردن آن شود.

منابع علم تغذیه مقدار مجاز این ماده غذایی را در طول روز برای زنان 70 گرم اعلام کرده‌اند. اما برای مردان مقدار مشخصی را تعیین نکرده‌اند.

قیمت و خرید بهترین محصولات: پروتئین وی

سویا در عضله سازی

پس تا الان یاد گرفتیم که سویا پروتئین با کیفیتی دارد و فقط مشکل با فیتواستروژن آن است. برای مشخص شدن تاثیر فیتواستروژن بر عضله‌سازی مطالعات زیادی تاکنون انجام شده است، که برخی از آن‌­ها بیان کرده‌اند سویا اثر منفی بر بدنسازی ندارد، اما برخی دیگر ادعا کرده‌اند که باعث جلوگیری از تشکیل عضله می‌شود.

به‌­طور کلی تعداد مطالعاتی که تاثیر منفی سویا را رد کرده‌اند بیشتر است.

در آخر این جمله از آرنولد شوارتزنگر نیز جالب توجه است:
” شیر برای نوزادان است، برا اینکه رشد کنید باید شیر سویا بخورید. “

منابع:
کتاب‌های کراوس ۲۰۱۷ و فیزیولوژی پزشکی گایتون ۲۰۱۶