ژن‌های چاقی علت چاقی هستند؟ + درمان چاقی ژنتیکی
اکثر ما فردی را می‌شناسیم که چند برابر ما غذا مصرف می‌کند ولی وزن کمتری از ما دارد. درست است که عوامل متعددی در چاق شدن افراد موثر هستند. به طور مثال، ممکن است آن فرد فعالیت بدنی بیشتری از ما داشته باشد، اما یکی دیگر از این عوامل ژنتیک و ژن‌های چاقی هستند. در ادامه این مقاله از مجله ژن سبز بیشتر با چاقی ژنتیکی، تاثیر آن بر ما و درمان چاقی ناشی از ژن‌ها آشنا می‌شوید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید :
چه کسانی دچار چاقی هستند؟
چاقی به حالتی گفته می‌شود که مقدار بیش از حد چربی در بدن فرد تجمع یابد. به طور کلی چاقی نتیجه عدم تعادل بین انرژی دریافتی از غذا و انرژی سوخته شده توسط بدن است.
با مدرن شدن جوامع و افزایش مصرف غذاهای پرکالری و کاهش تحرک افراد، شیوع چاقی در جهان بسیار بیشتر شده. اما این بدان معنی نیست که همه‌ی افرادی که پرخوری می کنند و تحرک ندارند دچار چاقی می شوند، یا برعکس، همه‌ی افراد چاق کم تحرک و پرخور هستند!
نقش ژنتیک بر چاقی
مطالعات نشان داده تفاوت‌های ژنتیکی نقش بسیار مهمی در واکنش افراد به محیط دارد، یعنی دو فرد با ژنتیک متفاوت که غذای یکسانی مصرف می‌کنند و فعالیت بدن کاملا برابری دارند ممکن است از نظر شرایط فیزیکی کاملا متفاوت باشند.
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که 40-70% موارد چاقی با ژنتیک در ارتباط است ( البته به این معنی نیست که 40 تا 70% چاقی ها تقصیر ژن هاست!) و در حدود 50 ژن شناسایی شده‌اند که رابطه‌ی بسیار قوی با بوجود آمدن چاقی دارند.
ژن‌های چاقی علت چاقی‌های شدید
بعضی از نقص‌های ژنتیکی نادر باعث چاقی بسیار شدید می شوند. این نوع چاقی‌ها در بدو تولد شروع می‌شوند و فرد در طول زندگی به شدت احساس گرسنگی می‌کند. یکی از شایع ترین این حالات، نقص ژن تولید کننده لپتین است که منجر به کمبود لپتین در بدن می‌شود.
بعضی از ژن‌ها سبب افزایش ریسک چاقی می‌شوند
نقص‌های ژنتیکی که سبب چاقی‌های شدید می‌شوند نادر هستند. اما تعداد زیادی ژن وجود دارد که می‌تواند فرد را مستعد چاقی و اضافه وزن کند.
یکی از این ژن‌ها، ژن FTO است. انواع مشخصی از این ژن که در بعضی جمعیت‌ها، در 43% افراد یافت می‌شود از طرق مختلف سبب چاقی می‌شود. به طور کلی این ژن و دیگر ژن‌های مرتبط با چاقی باعث موارد زیر می‌شوند:
- افزایش گرسنگی
- افزایش دریافت کالری
- کاهش اشتها
- عدم کنترل در غذا خوردن
- افزایش تمایل به بی تحرکی
- افزایش تمایل بدن به ذخیره چربی
آیا تست‌های آزمایشگاهی جهت شناسایی ژن‌های چاقی لازم است؟
انجام تست برای کودکان در هنگام تولد ممکن است مفید باشد اما انجام این تست‌ها برای بزرگسالان خیلی مفید به نظر نمی‌رسد. زیرا در درمان تفاوتی وجود ندارد!
در حال حاضر درمان فردی که دارای چند ژن خاص است با فردی که فقط به دلیل پرخوری دچار چاقی شده است خیلی تفاوت ندارد. از طرف دیگر بوسیله سابقه‌ی خانوادگی یعنی وجود چاقی در افراد نزدیک خانواده می‌توان تا حدودی به وجود استعداد چاقی در فرد پی برد.
تاثیر سبک زندگی بر درمان چاقی ژنتیکی
به طور کلی اثر ژن بر چاقی اندک و اثر سبک زندگی بسیار زیاد است. بنابراین ژن‌ها تنها می توانند احتمال ابتلا به چاقی را کمی افزایش دهند و سبک زندگی ما در نهایت تعیین می‌کند که دچار اضافه وزن شویم یا خی؛ حتی اگر ژن چاقی داشته باشیم!
پیشنهاد مطالعه : 9 عامل چاقی که حتی فکرش را هم نمی‌کنید!
با سه کار ساده‌ی زیر ریسک چاقی را در خود و خانوادتان کاهش دهید:
1. فعالیت بدنی
شما صرف نظر از اینکه دارای ژن‌های چاقی هستید یا خیر می توانید با انجام فعالیت بدنی ساده به مقدار بسیار زیادی وزنتان را کنترل کنید. به همین منظور همه‌ی افراد چه لاغر چه دارای اضافه وزن و چاقی باید هفته‌ای 150 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشند. بهترین حالت برای 150 دقیقه فعالیت بدنی این است 5 روز در هفته 30 دقیقه پیاده روی انجام شود. اگر در کنار ورزش از مکمل های ورزشی مانند کربو و آمینو و کراتین، زیر نظر متخصص تغذیه استفاده نمایید نتیجه بهتری خواهید گرفت.
2. رژیم غذایی سالم
برای اینکه اثبات کنیم اثر رژیم غذایی بر چاقی خیلی بیشتر از ژن هاست، نتیجه‌ی یک مطالعه را برایتان شرح می دهیم.
در یک مطالعه رژیم غذایی افراد امتیاز گذاری شد. برای مثال هر چه غذاهای سالم تری در رژیم وجود داشت امتیاز رژیم فرد بیشتر در نظر گرفته میشد. از طرف دیگر 77 ژن شناخته شد که در چاقی اثر گذار هستند و افراد نیز بر حسب داشتن یا نداشتن ژن‌های چاقی از 0 تا 154 امتیاز گرفتند.
بعد از 20 سال مشخص شد که هر 10 امتیاز ژن چاقی تنها باعث 50 گرم افزایش وزن در فرد در هر 4 سال می‌شود! از طرف دیگر داشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند 350 تا 500 گرم از اضافه وزن جلوگیری کند. نتیجه‌ی جالب دیگر این مطالعه این بود که افرادی که دارای ژن‌های چاقی بیشتری هستند، مقدار بیشتری می‌توانند وزن کم کنند.
3. کنترل استرس و اضطراب
از دیگر عواملی که اثر بسیار زیادی بر وزن دارد می‌توان به استرس روزانه و کیفیت خواب اشاره کرد که معمولا دست کم گرفته می‌شوند. در مطالعات مشخص شده افرادی که همیشه در معرض استرس و اضطراب هستند نسبت به دیگر افراد وزن بیشتری دارند.
آخرین و مهم‌ترین نکته درمورد چاقی ژنتیکی
به طور کلی می‌توانیم بگوییم مهم نیست که شما به علت ژن‌های چاقی یا ژنتیک‌تان چاق هستید یا نه. اگر حس می‌کنید به صورت ژنتیکی چاق هستید نا امید نشوید. راه حل‌های مقابله و درمان چاق شدن تفاوتی ندارند و شما با داشتن سبک زندگی صحیح و مناسب با خودتان میتوانید از چاقی پرهیز کنید، اضافه وزن خود را برطرف کنید و سالم‌تر زندگی کنید.
پیشنهاد مجله ژن سبز برای مطالعه: اعصاب و روان سالم با رژیم غذایی مخصوص!
منابع:
https://www.healthline.com/health-news/how-genetic- profiles-can-predict-obesity#A-promising-development https://www.cdc.gov/genomics/resources/diseases/obesity/inde x.htm https://obesitymedicine.org/obesity-and-genetics/ https://www.healthline.com/health/obesity-when-it-genetic#lifestyle https://www.reuters.com/article/us-health-genetics-obesity-diet/with-high-genetic-obesity-risk-healthy-diet-has-biggest-effect-on-weight-idUSKBN1FE2K3
