زخم پای دیابتی چگونه درمان می شود؟

دیابت (diabetes) ، بزرگترین اپیدمی قرن که در حال حاضر سریع‌ترین رشد را دارد، ممکن است عارضه‌هایی را ایجاد کند. دیابت، یکی از عوارض جانبی بسیار خطرناک بیماری دیابت، زخم پای دیابتی است. زخم‌های پا، یک عارضه رایج از دیابت کنترل نشده هستند که در اثر آسیب دیدن بافت پا ایجاد می‌شوند. معمولا این زخم‌ها، در زیر انگشتان بزرگ پا و پاشنه پا به وجود می آیند و ممکن است تا استخوان این افراد نیز گسترش پیدا کنند.

پیشنهاد ژن سبز : برای دزیافت اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت، می‌توانید از مقاله “دیابت چیست؟” که قبلا در سایت منتشر شده است، استفاده کنید.

آنچه در این مقاله از مجله ژن سبز خواهید خواند:

• دیابت و زخم پای دیابتی
• شناسایی  زخم پای دیابتی
• علل درد پا و زخم‌های دیابتی
• عوامل خطرناک برای زخم دیابتی پا
• درمان زخم‌های پای دیابتی
• روش‌های کنترل عفونت زخم پا
• جلوگیری از مشکلات پای دیابتی
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنید؟

دیابت و زخم پای دیابتی

درمان زخم‌های پای دیابتی و درد پا، بنا به علل به وجود آمدنشان، متفاوت هستند. با توجه به اینکه زخم‌های عفونی می‌توانند منجر به قطع عضو شوند، بهتر است پزشک خود را در جریان درد و زخم پای خود قرار دهید تا مطمئن شوید که مشکل جدی نیست.

همه افراد مبتلا به دیابت، لزوما دچار زخم‌های پا نمی‌شوند، اما مراقبت و کنترل بیماری می‌تواند به جلوگیری از این عارضه کمک کند.

شناسایی زخم پای دیابتی

یکی از اولین نشانه‌های زخم پا، ترشح مایعات از پای شماست که ممکن است جوراب‌هایتان را لکه‌دار کند یا در کفش شما نشت کند. تورم غیرمعمول، التهاب، قرمزی و بوی نامطبوع یک یا هر دو پا نیز از علائم اولیه زخم پا هستند.

یکی از واضح‌ترین علائم زخم پای دیابتی، سیاه شدن بافت (اسکار) اطراف زخم پا است. این سیاه شدن بافت، به علت عدم وجود جریان خون سالم در ناحیه اطراف زخم است.

گانگرن یا قانقاریا (مرگ بافت به علت عفونت) جزئی یا کامل می‌تواند در اطراف زخم ظاهر شود. در این حالت، ممکن است ترشحات نامطبوع، درد و بی‌حسی در آن ناحیه رخ دهد.

نشانه‌های زخم پا همیشه آشکار نیستند. گاهی اوقات علائم زخم تا زمانی که عفونی نشوند قابل‌ رؤیت و مشهود نیستند. بنابراین بهتر است در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ پوستی، به‌ویژه سیاه شدن بافت پوست، یا احساس درد در اطراف ناحیه‌ی ملتهب شده، سریعا این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

پزشک شما به‌ احتمال‌ زیاد زخم را در مقیاس 0 تا 5 با استفاده از معیارهای زیر درجه بندی می کند:

• 0: زخمی وجود ندارد اما پا در معرض خطر است و بدشکلی یا سلولیت‌هایی در پوست دیده می شود.
• 1: زخم وجود دارد اما عفونت نکرده است.
• 2: زخم عمیق است، زخم به رباط، تاندون، کپسول مفصلی یا فاشیای عمقی بدون ایجاد آبسه یا عفونت استخوان مشاهده می‌شود.
• 3: زخم عمیق همراه با آبسه، عفونت استخوان یا سپسیس مفصل مشاهده می‌شود.
• 4: قانقاریا یا گانگرن در قسمتی از کف یا پاشنه پا بروز پیدا می کند.
• 5: قانقاریای شدید که تمام کف پا را درگیر می‌کند.

علل درد پا و زخم‌های دیابتی

برخی از عوارض بیماری دیابت باعث سخت تر شدن و کندتر شدن روند بهبود زخم های دیابتی می شوند. از جمله این عوارض عبارتند از :

1. گردش خون ضعیف

گردش خون ضعیف نوعی از بیماری‌های عروقی است که در آن خون به‌طور مؤثر در پاها جریان نمی‌یابد. گردش خون ضعیف، می‌تواند پاسخ به درمان های زخم پا را کندتر کند و منجر به کندی روند بهبود شود.

2. قند خون بالا (هیپوگلیسمی)

سطح بالای قند خون می‌تواند روند بهبود زخم پا را کاهش دهد، بنابراین مدیریت قند خون حیاتی است. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 اغلب زمان بیشتری را برای مبارزه با عفونت ناشی از زخم‌ها می‌گذرانند.

3. آسیب عصبی

آسیب‌های عصبی یکی از عوارض بالا بودن قند خون در مدت طولانی است که حتی می‌تواند منجر به از دست دادن احساس و اعصاب پاها شوند. در اغلب موارد، اعصاب آسیب‌دیده در ابتدا احساس سوزش و درد ایجاد می کند اما به مرور زمان و در طولانی مدت احساس درد در پا کاهش پیدا می کند و ایجاد زخم بدون درد می کند که می‌تواند باعث زخم پای دیابتی شود.

4. زخم و التهاب پا

زخم‌ها می‌توانند توسط ترشحات و گاهی اوقات یک توده قابل‌توجه نمایان شوند که همیشه دردناک نیستند.

خشکی پوست در دیابت شایع است. پای شما ممکن است بیشتر در معرض ترک خوردن باشد. پینه، میخچه، زخم‌های ریز و در نهایت خونریزی ممکن است اتفاق بیفتد.

عوامل خطرناک برای زخم دیابتی پا

همه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر زخم پا هستند که می‌تواند علل مختلفی داشته باشند. برخی از این عوامل می‌تواند خطر بروز زخم پا را افزایش دهد، از جمله:

• کفش‌های بی‌کیفیت
• عدم رعایت بهداشت (عدم شستشوی منظم)
• اصلاح نادرست ناخن پا
• مصرف الکل
• بیماری چشم به علت دیابت (رتینوپاتی)
• بیماری قلبی
• بیماری کلیوی
• چاقی
• مصرف دخانیات

زخم‌های پای دیابتی در مردان مسن بیشتر ایجاد می‌شود.

درمان زخم‌های پای دیابتی

پای بیمار باید از زخم و دردهای احتمالی که ممکن است ایجاد شود محافظت شود. این محافظت برای تمام زخم‌های پای دیابتی مفید است. فشاری که به دلیل راه رفتن، در پا ایجاد می‌شود، ممکن است عفونت را بدتر کند و زخم را گسترش دهد. .

افرادی که دارای اضافه‌وزن هستند، فشار اضافی که به دلیل وزن بالای این افراد به پا وارد می‌شود ممکن است باعث درد و زخم پا شود.

پزشکان می‌توانند زخم‌های پای دیابتی را با حذف پوست مرده، اشیای خارجی یا عفونت‌هایی که ممکن است باعث زخم شود تا حدودی کنترل و درمان کنند.

همه عفونت‌ها به یک شیوه درمان نمی‌شوند. بافت اطراف زخم ممکن است به آزمایشگاه ارسال شود تا مشخص شود کدام یک از آنتی‌بیوتیک‌ها به درمان بیماری کمک خواهند کرد. اگر دکتر شما مشکوک به عفونت‌های جدی باشد، ممکن است عکس با اشعه X را تجویز کرده تا علائم احتمالی عفونت استخوان را پیدا کند.

1. درمان زخم پای دیابتی با استفاده از داروها

پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌بادی‌ها و اگر عفونت پیشرفت کند داروهای ضد انعقاد را برای درمان زخم پا تجویز کند. بسیاری از این آنتی‌بیوتیک‌ها به استافیلوکوک اورئوس، باکتری‌هایی که علت ایجاد عفونت‌های استافیله هستند یا استرپتوکوک بتا همولیتیک که معمولاً در روده یافت می‌شوند، حمله می‌کنند.

اگر بیماری دارید که احتمال عفونت با این باکتری‌های مضر را افزایش می‌دهد، ازجمله HIV و مشکلات کبدی، با پزشک خود درمیان بگذارید.

2. درمان موضعی زخم پای دیابتی

درمان های موضعی زیادی برای زخم‌های دیابتی پا موجود است. ازجمله این درمان ها عبارتند از:

• پانسمان های حاوی نقره یا کرم‌های سولفادیازین نقره
• ژل یا محلول پلی هگزامتیلن بیگوآنید (PHMB)
• ید
• عسل پزشکی در فرم پماد یا ژل

3. درمان با استفاده از روش‌های جراحی

پزشک شما ممکن است جراحی را برای زخم پای دیابتی تجویز کند چرا که گاهی اوقات جراحی باعث کاهش فشار و عفونت ایجاد شده در اطراف زخم می شود.

همه زخم‌های دیابتی نیاز به جراحی ندارند. با این حال، اگر روش‌های درمانی دیگر، نتواند به بهبود زخم یا جلوگیری از پیشرفت عفونت کمک کند، جراحی می‌تواند از بدتر شدن شرایط زخم که ممکن است منجر به قطع عضو شود جلوگیری کند.

روش‌های کنترل عفونت زخم پای دیابتی

• حمام کردن و شستن پا
• ضدعفونی کردن پوست در برابر زخم
• تعویض پانسمان و خشک نگه‌داشتن زخم
• آنزیم درمانی
• استفاده از مخلوط حاوی آلژینات کلسیم برای مهار رشد باکتری‌ها

عفونت یک عارضه جدی زخم پا است و نیاز به درمان فوری دارد.

جلوگیری از مشکلات پای دیابتی

طبق گزارش انجمن پزشکی آمریکا، 14 تا 24 درصد آمریکایی‌ها در اثر زخم‌های پای دیابتی قطع عضو می‌شوند. مراقبت های پیشگیرانه بسیار مهم هستند. گلوکز خون خود را به‌طور دقیق کنترل کنید، زیرا احتمال ابتلا به عوارض دیابت هنگامی‌که قند خون شما کنترل شده است، کم می‌شود.

شما همچنین می‌توانید برای جلوگیری از مشکلات دیابتی پا از روش‌های زیر کمک بگیرید:

• شستن روزانه پا
• کوتاه نگه‌داشتن ناخن پا اما نه خیلی کوتاه
• خشک نگه‌داشتن پاها
• تعویض مرتب جوراب
• مراقبت از پینه‌ها و میخچه‌ها
• پوشیدن کفش مناسب

زخم‌های پا می‌توانند پس از درمان بازگردانده شوند. بافت اسکار (بافت سیاه شده) می‌تواند در صورتی که پا آلوده شود تشدید شود، بنابراین ممکن است پزشک به شما پوشیدن کفش‌های دیابتی را توصیه کند تا از بازگشت مجدد زخم پا و عفونت پیشگیری شود.

چه زمانی به دکتر مراجعه کنید؟

اگر متوجه سیاه شدن بافت پا همراه با بی‌حسی شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید و به دنبال درمان زخم پای عفونی باشید. اگر این عارضه درمان نشود، زخم‌ها می‌توانند آبسه‌ها را ایجاد کنند و در سطح پا گسترش یابند. در این مرحله، زخم‌ها اغلب می‌توانند توسط جراحی، قطع عضو، یا جایگزینی پوست از دست رفته توسط جایگزین‌های مصنوعی پوست درمان شوند.

زخم های پای دیابتی قابل‌درمان هستند. اگر  درد در ناحیه پا را حس کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید، زیرا امکان دارد به صورت طولانی مدت عفونت در بدن شما بماند. عفونت‌های درمان نشده پا ممکن است منجر به قطع عضو شود.

درمان زخم‌های پای دیابتی می‌تواند چندین هفته طول بکشد تا بهبود یابد. اگر قند خون شما بالا باشد و فشار ثابت روی زخم ایجاد شود ممکن است روند درمان بسیار طولانی تر شود.

رعایت رژیم غذایی مناسب و مراقبت از زخم‌های پا، مؤثرترین راه برای کمک به درمان زخم پای دیابتی است. هنگامی‌که زخم بهبود پیداکرده است، مراقبت‌های پیشگیرانه از بازگشت مجدد زخم جلوگیری می کند.

منبع مقاله (با دخل و تصرف):
healthline.com: Diabetic Foot Pain and Ulcers: Causes and Treatment